Parafia Zaręby Kościelne

Pierwszy kościół zbudowano w Zarębach w 1430 roku.

Zmiana nazwy na Zaręby Kościelne nastąpiła w wyniku założenia parafii.
Parafia Zarębska jest najmłodszą średniowieczną parafią na tym terenie, erygowana w 1449r.
W jej skład weszła część wsi z bardzo rozległej dotychczas parafii w Zuzeli.
Wydzielenie nowej parafii doprowadziło do sporu z proboszczem parafii zuzelskiej. Spór ten został rozstrzygnięty przed sądem biskupim w Pułtusku w 1449r.

• W 1462r. kościół parafialny spłonął.
• Następny kościół drewniany konsekrowany 20 stycznia 1620r. również strawił pożar w roku 1881.
• Obecny kościół murowany, neogotycki p.w.św. Stanisława Biskupa wzniesiono w latach 1882–1900 z kamienia polnego i cegły- konsekrowany w 1900 r. 

Opis Kościoła Parafialnego w czasie Wizyty Dekanalnej dnia 15 miesiąca lipca 1817r. 

Opis Kościoła Parafialnego Zarembskiego w Dekanacie Andrzejewskim Powiecie Ostrołęckim Województwie Płockim w czasie Wizyty Dekanalnej dnia 15 miesiąca lipca 1817 roku: 

Kościół Parafialny we wsi Kościelnej Zarębach Borkowo zwanym pod tytułem Assumpta BVM Erygowany 1620 roku dnia 20 stycznia podług Erekcyj tegoz kościoła. Śladu konsekracji nie masz, lecz od dawna dedykacja tegoż kościoła odprawia się w pierwszą niedzielę Różańcową Miesiąca Października należy do Kollacyj JW. Makarego Górzyńskiego kasztelana dziedzica tudzież innych w/w Kollatorów Feliksa Kamieńskiego, Piotra Kamieńskiego, Jana Kamieńskiego Braci rodzonych, Macieja Nienałtowskiego z Brewk, Sylwestra Nienałtowskiego z Nienałt Brewków, Andrzeja Ryszewskiego (Rydzewskiego?), Ignacego Nienałtowskiego, Piotra Skłodowskiego, Antoniego Niemirę, Jana Jabłonowskiego z Brewk, Jana Godlewskiego z Gorzejewa, Jacka Budziszewkiego, Antoniego Janczewskiego z Janczew i innych drobnych szlachty kilku.

Kościół Zarębski drewniany gontami nowo pokryty stary. Długości łokci 33. Szerokości łokci 17. Podłoga z tarcic mający, w stanie nie złym w ścianach na około okozuchowan? Okozuchowania w prędce potrzebujący, w koło oparkowany drzewem tartym, lecz potrzebujący jeszcze poprawy - z furtkami trzema.

Cmentarza na około Kościoła długości łokci 77 szerokości zaś 75 w dobrym stanie zostający na którym krzyża nie masz.

Kościca ze wszystkim zdezelowana, ostatniego pochowania kości niewiadomo kiedy było, żadnego miejsca osobnego dla chowania dzieci nie chrzczonych nie masz. Jeśli taki przypadek zdarzy się pod figurą niedaleką od kościoła chowają ją.

Szpital drewniany snopkami pokryty składa się z izb 2 w jednej mieszkają ubodzy, mężczyzna i kobieta. Lecz ten dom dla staroci i sprochniałych ścian upadkiem grozi. Ci ubodzy z jałmużny podawców żyją.

Plebania drewniana słomą pokryta liczy izb wielkich 2 małych 3 naprzeciwko z zachowaniem. W roku 1815 zdenowali(?) przez JW. Mikołaja Błockiego bywszego proboszcza ze wszystkim potrzebami tej Plebanii wyreperowana, która teraz w dobrym stanie. Przy tej plebanii jest ogród obszerny - jarzynny. Staynia, obora, stodoły w których spichrz, chlewy wszystko słomą pokryte w miernym stanie zostające jednakowóż potrzebujące reperacji. Chlewek dla trzody chlewnej i drobiu w dwóch komorach w dobrym stanie zostający.

Domu organistego nie masz lecz tylko mieści się w szpitalu na drugiej stronie

Dom na poświętnym od rynku z drzewa w węgieł budowany z kominem murowanym od frontu z izbą, alkierzem, z tyłu izbą y komórką mający w dobrym stanie.

Dom drugi z drzewa w węgieł budowany od frontu izba z alkierzem słomą pokryty w dobrym stanie. W tych domach powyżej wyrażonych mieszkają arendarze trudnią się Fabrykacją trunków Piwa y Gorzałki a te na mocy Erekcji Kościoła prawo propinacji plebanowi niedający y dwa domy noszą nazwisko karczmy plebańskiej do których należy Browar pod ciągłym dachem w słupy budowany w dobrym stanie zostający, mający dwa kotły każdy od siebie przedzielonych.

Dom nowy o czterech izbach z kominem nadmurowanym słomą pokryty w dobrym stanie zostaje.

Dom czwarty o dwóch izbach stary, słomą pokryty do reperacji już nie zdatny upadkiem grożący.

Dom piąty z kuźni zrobiony, stary słomą pokryty, upadkiem grożący.

W tej parafii żaden kościół filialny nie znajduje się. Oprócz kościoła i klasztoru O.O. Reformatów

Sprzęty Kościelne:

1. Ołtarzów w tym kościele 3.
2. W wielkim wyobrażenie N.M. Wniebowzięcia
3. W drugim wchodząc na lewo ręce Ś. Stanisława na prawcy Ś. Mikołaja Biskupów.
4. Te 3 ołtarze pięknie ozdobione y przyzwoicie utrzymane na każdym zaś po 3 obrazy y portale pieczęciami opieczętowane.
5. Chrzcielnica na postumencie drewnianym miedziana z pokrywą drzewianą Benecliclio(?) fontis czynioną dnia 24 maja Olca SS. odnowionego tegoż dnia r.b.
6. Pozatem organy o głosach 9 i michach 2. Teraz dla strarości swojej i zepsucia już nie mogący być uzytem przez teraźniejszego Rządcy Kościoła reperuje się y do skutku podług wizyty dziekana przewidzianym będzie.
7. Tabernuculum drewniane zamykane dobrze Kenoratio ...............?
8. Puszka srebrna z nakrywką srebrną ma welum koloru Fioletowego
9. Relikwi na ołtarzach nie masz.
10. Lamparz przed Sanctisimium Mosiężny stary w którym co niedziela y święto podczas nabożeństwa lampa goreye.
11. Chorągwi z obrazami starych 3
12. Obraz do noszenia za procesyą stary 1
13. Ławek po dwóch stronach starych 8
14. Żadnej obraźliwości niemasz w tym kościele

Zakrystia:

1. Monstrancya srebrna pozłacana 1
2. Kielich srebrny z patyną 1
3. Kielich srebrny wyzłacany 1
4. Patyna 1
5. Naczynia do oleow SS 1
6. Korona u NMP w wielkim ołtarzu 1
7. Lichtarzy większych cynowych 12
8. Lichtarzy większych cynowych 4
9. Taca cynowa 1
10. Salwater (?) cynowy1
11. Krzyżów cynowych 2
12. Trybularz mosiężny z kielką cynową 1
13. cwonków przy ołtarzach 6
14. Żelazo do pieczenia opłatków 1
15. Nóz cyrkutowy do komunikatów 1
16. Szczypców żelaznych starych 2
17. Moździerzyków żelaznych do strzelania 2
18. Apparaty
19. Kapa Materialna w kwiaty srebrne 1
20. Kapa koloru czerwonego stara 1
21. Ornaty (różnego koloru wyszywane złotem) 11
22. B..... do chorych 1
23. Komże, ręczniki obrusy

Inne sprzęty:

1. Nakrycia na ołtarze, sukienne 3
2. Całun żałobny itp.
3. Krzyże drewniane 2,
4. Lichtarze drewniane 12,
5. Dzbanuszki do kwiatów

W tejże wsi Zaremby Kościelne jest klasztor Świętego Franciszka OO Reformatorów których siła następująca:

1. Gwardian lat 43
2. Wikariusz lat 62
3. Ex Depinitor lat 56
4. Kaznodzieja lat 45
5. Kaznodzieja lat 33
6. Profesor lat 33
7. Kleryków 8 lat 18 do 23
8. Frutres osób

Szkoła Parafialna:

W tey Parafii żadnego budynku niemasz i żadna też szkoła nie utrzymuje się. Przyczyna do tego jest że ta wieś cała niemal osadzona jest wielu osobami wyznania Moyżeszowego. Był by jeden sposób zaprowadzenia gdyby O.O Reformaci tu zostający tym się obowiązkiem zatrudnili. Taka jest myśl dziedzica tey wsi y Rządcy Kościoła.

Duchowieństwo Parafialne:

Komendarz teraźniejszy JX Maciej Ulatowski urodził się w Ulatowie parafii Chorzelskiej w województwie Płockim dnia 21 lutego 1762 roku. Był w szkołach Pułtuskich. Uczył się Łacińskiego Języka, rachunków, geografii, geometrii, Fizyki, Filozofii i Retoryki.

Wstąpił do seminarium roku 1788 w Pułtusku. Słuchał teologii Moralnej, Dogmatycznej, Logik i Nauk do stanu kapłańskiego potrzebnych. W roku 1791 dnia 1 maja wyświęcał się na tytuł Wikariusza do Gołomina i ciągle był przez lat 15 Wikariuszem przy kościołach Parafialnych przez lat 10 zostawał we dworze Brokowskim zawsze jednak pomagał w obowiązkach parafialnych tamtejszemu Proboszczowi. Wziął kommendę a ...... Officio Ponstitorabi Pattoriens die 23 aprili 1817 roku na Plebanię Zarębską.

Wikariusza przytym kościele żadnego niemasz tylko OO Reformaci podług Erekcyi swey obowiązkami temuż kościołowi farnemu wszelkie usługi czyni w niedziele y święto.

Klasztory i Oratoria Privata Klasztor Zakonu Ś. Franiszka Reformatorów we wsi Zarembach znajduje się Lista zakonników ich stopnie i lata. Klasztory i Oratoria Privata zadnych kaplic w tey Parafii niemasz.

Obecny kościół murowany, neogotycki p.w.św. Stanisława Biskupa wzniesiono w latach 1882–1900 z kamienia polnego i cegły- konsekrowany w 1900 r.

Kościół z racji poważnych zniszczeń był zamknięty w latach 1966-1992.
Staraniem ks. prob. Kazimierza Chodźki w latach 1992-1994 odremontowany i na nowo przywrócono mu funkcje, kościoła parafialnego. 

W kościele tym znajduje się neogotycki ołtarz główny z obrazem Matki Boskiej Anielskiej, namalowanej na desce w początkach XVII wieku. Obraz ten jest najstarszym zabytkiem malarstwa w rejonie Ostrowi Mazowieckiej. Inne obrazy i tablice epitafijne są z XIX wieku. 

Na cmentarzu przykościelnym znajduje się kostnica (marzec 2007r. odnawiana).

Na dwóch zewnętrznych ścianach wmurowane się tablice z ok. 1842r. i 1861r:

---

Dom zakonny Sióstr Westiarek

Dom zakonny Sióstr Westiarek wtopił się w krajobraz Zarąb Kościelnych, znajduje się on zaledwie 50 m od kościoła parafialnego. Jest to Dom Zgromadzenia Sióstr Westiarek Jezusa, który powstał tu we wrześniu 1929r. (lub 1928r. ?) Siostry przybyły do Zarąb na zaproszenie ks. proboszcza Włodzimierza Bendowskiego w celu objęcia opieki nad kościołem.

Pierwszą siostrą przełożoną była siostra Madalińska z Zaleszczyk (Obecnie ta miejscowość należy do Ukrainy).

Siostry Westiarki zamieszkiwały w starej drewnianej plebani, którą w 1967r. obmurowały i wyremontowały. W domu tym w latach (..?, prawdopodobnie po przeniesieniu parafii do klasztoru) mieścił się również sąd i jakiś czas klub i przedszkole.

Dom sióstr westiarek jest częścią tej miejscowości i szlacheckiej gminy. Panie– zakonnice bezhabitowe, nie sposób odróżnić od reszty zarębskich parafianek. Noszą na palcach złote obrączki tak jak większość tutejszych zamężnych kobiet. Szanowny przybyszu, oświadczam Ci, że siostry zakonne spotkasz w kościele parafialnym każdego ranka o godzinie siódmej na mszy świętej. Są siostry westiarki wielkim Bożym darem dla Zarąb Kościelnych. To osoby konsekrowane, oddane służbie Bogu i ludziom. W parafii są niezwykle przydatne, od lat zajmują się prowadzeniem chóru „Schola” i w ten sposób uświetniają wszystkie uroczystości religijne i patriotyczne. Mało kto wie, że na codzień bardzo ciężko pracują, że ta praca z przerwami na modlitwy i posiłki wypełnia im cały dzień. Jest to bowiem zakon trudniący się haftowaniem sztandarów, pracami w kościele i prowadzeniem małego gospodarstwa. Dodatkowo opiekują się swoimi starszymi i często schorowanymi siostrami.

Z historii zakonu wiadomo, że po upadku powstania styczniowego za aktywny udział duchowieństwa i zakonów w tym zrywie wolnościowym, car nakazał likwidację wszystkich zakonów. Wobec tej sytuacji o. Honorat Koźmiński (1829-1916) - kapucyn, przy współudziale Sabiny Józefy Kaweckiej (1821-1886), założył zgromadzenia bezhabitowe. Takich zgromadzeń o. Honorat założył 26, a w tym 12 listopada 1882 r. w Zakroczymiu powołał Zgromadzenie Sióstr Westiarek Jezusa w oparciu o Regułę św. Franciszka z Asyżu.

W czasie okupacji pracowały siostry westiarki w szpitalu, prowadziły przedszkole, przez jakiś czas zajmowały się katechezą. Zgromadzenie przyjęło życie ukryte za podstawową i wyjściową zasadę cechującą całość powołania: duchowość, apostolstwo, życie wspólnotowe.

Ten rodzaj życia zakonnego ma głębokie uzasadnienie teologiczne i apostolskie. Patronką zgromadzenia jest Matka Boża Łaskawa. Nazwa "WESTIARKI" pochodzi od łacińskiego vestio, vestire - szycie szat, ubrania. A więc westiarki Jezusa to siostry szyjące szaty dla Pana Jezusa.

Charyzmatem Zgromadzenia jest kult Eucharystii poprzez adorację wynagradzającą oraz troskę o miejsca kultu w duchu św. Franciszka z Asyżu. Zadaniem Zgromadzenia jest troska o miejsca kultu. W Zarębach Kościelnych siostry prowadzą pracownię haftu. Wykonują szaty liturgiczne (ornaty, stuły, chorągwie) i bieliznę kościelną (alby, komże), wykonują również sztandary dla instytucji świeckich.

Ułani z Zarąb mogą liczyć na siostry westiarki. To one modlą się za ich kolejną kawaleryjską pielgrzymkę i to w ich domu w Częstochowie znajdują dach i gościnę. Siostry towarzyszą im w ich kawaleryjskim pielgrzymowaniu.

Zobacz stronę Zgromadzenia Sióstr Westiarek Jezusa>>